ISO 22301 Belgesi Nedir?

ISO 22301 Belgesi Nedir, İş Sürekliliği Yönetiminde Uluslararası Standartı olan ISO 22301 Belgesi, işletmelerin beklenmedik olaylar karşısında iş süreçlerini kesintisiz sürdürebilmesi amacıyla geliştirilmiş bir iş sürekliliği yönetim standardıdır. İşletmeler, doğal afetler, siber saldırılar, tedarik zinciri kesintileri gibi kriz durumlarına hazırlıklı olmak için ISO 22301 Belgesi ile yönetim sistemlerini güçlendirir. Bu belge, hem kamu hem de özel sektörde faaliyet gösteren işletmelere yönelik uygulanır. İş sürekliliğini garanti altına almak, müşteri güvenini sağlamak ve operasyonel riskleri minimize etmek için kullanılır.

ISO 22301 Belgesi  iş sürekliliği yönetim sistemi kurarak olası kesintilere karşı etkin önlemler alınmasını sağlar. Belge, risklerin belirlenmesi, kriz anında atılacak adımların planlanması ve kurtarma stratejilerinin oluşturulması gibi önemli süreçleri içerir. Kriz anında iş süreçlerinin nasıl devam edeceği, veri güvenliğinin nasıl korunacağı ve hizmetlerin nasıl sürdürüleceği bu standartla güvence altına alınır. Böylece, işletmeler ani olaylar karşısında iş kaybı yaşamaz ve kritik operasyonları kesintisiz sürdürebilir.

ISO 22301 Belgesi almak isteyen işletmeler, iş sürekliliği yönetim sistemlerini bu standarda uygun hale getirir. Süreç boyunca, risk analizi yapılır ve olası tehditler belirlenir. Bu tehditlere karşı alınacak önlemler detaylı bir şekilde planlanır. Ayrıca, işletmenin kriz anında hangi adımları atacağına dair bir iş sürekliliği planı oluşturulur. Belgelendirme sürecinde bağımsız denetim kuruluşları işletmeyi denetler ve iş sürekliliği yönetim sisteminin ISO 22301 e uygun olup olmadığını değerlendirir. Başarıyla tamamlanan denetim sonucunda işletme, ISO 22301 Belgesi almaya hak kazanır.

ISO 22301 Belgesi, iş sürekliliği sağlamak ve kriz yönetimi süreçlerini güçlendirmek isteyen işletmelere uluslararası standartlar doğrultusunda bir çerçeve sunar. Bu belge, işletmelere operasyonel güvenlik, müşteri memnuniyeti ve uzun vadeli sürdürülebilirlik açısından büyük fayda sağlar. Kriz yönetiminde başarılı olan işletmeler, pazarda rekabet avantajı elde eder ve müşteri güvenini artırır.

ISO 22301 Belgesi Tarihçesi 

ISO 22301 Belgesi nin tarihçesi, iş sürekliliği yönetimi alanındaki artan ihtiyaçlar doğrultusunda şekillenmiştir. Standart, işletmelerin beklenmedik olaylar karşısında operasyonlarını sürdürebilme yeteneğini geliştirmek amacıyla Uluslararası Standardizasyon Örgütü (ISO) tarafından geliştirilmiştir.

• 2012 Yılı: ISO 22301, ilk kez Mayıs 2012 de yayımlandı. Standart, iş sürekliliği yönetim sistemi (Business Continuity Management System - BCMS) üzerine odaklanan ilk uluslararası standart olarak kabul gördü. Bu standart, işletmelerin kriz durumlarına hazırlıklı olmalarını ve iş sürekliliğini sağlamalarını amaçladı. ISO 22301, aynı zamanda İngiltere merkezli BS 25999 standardının yerini alarak global kabul gördü.

• İlk Versiyon (2012): 2012 deki ilk versiyon, işletmelerin kriz anında operasyonlarını sürdürebilmeleri için gerekli süreçleri ve adımları belirledi. Risk analizi, iş etki analizi (Business Impact Analysis - BIA), kurtarma stratejileri ve kriz yönetimi gibi temel süreçler bu ilk versiyonda tanımlandı.

Revizyonlar ve Gelişmeler

• 2019 Yılı (Güncellenmiş Versiyon): ISO 22301, Kasım 2019’da revize edilerek yeni bir versiyon yayımlandı. 2019 revizyonu, standardın uygulanabilirliğini artırmak ve gereksinimleri daha net hale getirmek amacıyla yapılmıştır. Bu yeni versiyonda:

  • Belgenin dili sadeleştirildi.

  • İş sürekliliği süreçlerinde odaklanılması gereken temel adımlar daha açık hale getirildi.

  • Süreçlerin izlenmesi ve sürekli iyileştirilmesi vurgulandı.

  • Belgenin uygulama kolaylığı artırılarak, daha fazla işletmenin benimsemesine olanak tanındı.

2019 revizyonu ile işletmelerin risk yönetimi ve iş sürekliliği alanında daha esnek ve uygulanabilir çözümler sunuldu. Ayrıca, bu yeni versiyon işletmelere iş süreçlerini kriz anında daha etkin bir şekilde yönetme fırsatı tanıdı.

Önemli Gelişmeler

• BS 25999 dan ISO 22301’e Geçiş: 2012 yılında ISO 22301 in yayımlanmasıyla, daha önce İngiltere merkezli BS 25999 standardı kullanılıyordu. ISO 22301, bu standardın yerini alarak daha geniş bir uluslararası kabul görmüştür. BS 25999, iş sürekliliği yönetimi konusunda bilinen ilk standartlardan biri olarak kabul edilir.

• 2019 Revizyonunun Getirdiği Farklılıklar: 2019 daki güncelleme, ISO 22301’in daha anlaşılır ve sade bir dille sunulmasını sağladı. Yeni versiyon, iş sürekliliği yönetim sistemlerini daha kolay uygulanabilir hale getirerek işletmelerin kriz anında daha esnek olmalarına olanak tanıdı.

Sonuç olarak, ISO 22301 Belgesi, iş sürekliliği yönetimi için 2012 den itibaren global bir standart haline geldi. 2019 yılında yapılan revizyonla daha da geliştirilmiş ve işletmelere kriz yönetimi alanında daha etkin bir rehber sunmuştur.

ISO 22301 Belgesi Nasıl Alınır?

ISO 22301 Belgesi almak isteyen işletmeler, iş sürekliliği yönetim sistemlerini bu standarda uygun hale getirmek için belirli adımları izlemelidir. İşte ISO 22301 Belgesi alım sürecinin detaylı adımları:

1. Mevcut Durum Analizi (Gap Analizi)

İlk adım olarak, işletmenin mevcut iş sürekliliği yönetim sistemi değerlendirilir. Gap analizi, mevcut sistemin ISO 22301 gereksinimlerine ne kadar uygun olduğunu belirler. Bu analiz, eksiklikleri ortaya çıkarır ve iyileştirilmesi gereken alanların net bir şekilde görülmesini sağlar. İşletmenin iş sürekliliği ile ilgili mevcut risk yönetim politikaları, iş etki analizi (BIA) ve kurtarma stratejileri incelenir.

2. Sistem Kurulumu

İşletme, ISO 22301 Belgesi almak için iş sürekliliği yönetim sistemini standarda uygun hale getirir. Bu aşamada:

• Risk Analizi: İşletmenin karşılaşabileceği potansiyel riskler belirlenir. Doğal afetler, siber saldırılar, tedarik zinciri kesintileri gibi tehditler analiz edilir.

• İş Etki Analizi (BIA): Olası kesintilerin iş süreçlerine olan etkisi değerlendirilir. Bu analiz, hangi süreçlerin kritik olduğunu ve hangi süreçlerin kesintiye uğramaması gerektiğini belirler.

• İş Sürekliliği Planı (BCP): Kriz anında işletmenin operasyonlarını sürdürebilmesi için gerekli adımlar belirlenir. Kurtarma stratejileri oluşturulur ve acil durumlarda uygulanacak planlar geliştirilir.

• Kriz Yönetim Ekibi: Kriz anında sorumluluk alacak ekipler belirlenir ve eğitilir. Bu ekipler, iş sürekliliği planlarını uygulayarak operasyonların aksamamasını sağlar.

3. Dokümantasyon ve Kayıtların Hazırlanması

İş sürekliliği yönetim sistemi dokümante edilir. Bu dokümanlar:

• İş sürekliliği politikası,

• İş etki analizi sonuçları,

• Risk değerlendirmesi,

• İş sürekliliği planları (BCP),

• Kriz yönetim ekiplerinin rolleri gibi süreçleri içerir. Bu dokümanlar, denetim sırasında belgelendirme kuruluşu tarafından incelenir.

4. Personel Eğitimi

İşletme çalışanlarının iş sürekliliği yönetimi ve kriz anında nasıl hareket edeceklerine dair eğitim almaları zorunludur. Eğitimler, çalışanların kriz anında ne yapacaklarını bilmelerini ve iş sürekliliği planlarını etkili bir şekilde uygulamalarını sağlar.

5. İç Denetim

İşletme, dış denetimden önce bir iç denetim yapmalıdır. İç denetim, işletmenin iş sürekliliği yönetim sisteminin ISO 22301 gereksinimlerine ne kadar uyduğunu değerlendirir. İç denetim sonuçlarına göre eksiklikler giderilir ve düzeltici önlemler alınır.

6. Bağımsız Belgelendirme Kuruluşu ile Anlaşma

ISO 22301 Belgesi almak isteyen işletme, bağımsız bir belgelendirme kuruluşu ile anlaşır. Türkiye de ve dünya genelinde birçok belgelendirme kuruluşu, ISO 22301 denetimi yapar. Akredite bir kuruluş seçmek, belgenin uluslararası geçerliliğini artırır.

7. Belgelendirme Denetimi

Belgelendirme denetimi, bağımsız bir belgelendirme kuruluşu tarafından yapılır. Denetim sırasında işletmenin iş sürekliliği yönetim sisteminin ISO 22301 e uygun olup olmadığı kontrol edilir. Belgelendirme denetimi genellikle iki aşamadan oluşur:

• Aşama 1: Dokümantasyonun incelenmesi ve hazırlık denetimi yapılır.

• Aşama 2: İş sürekliliği yönetim sisteminin sahada uygulandığı denetlenir.

8. Belge Alma

Denetim süreci başarılı tamamlanırsa işletme ISO 22301 Belgesi almaya hak kazanır. Bu belge, işletmenin kriz anında operasyonlarını sürdürebilme yeteneğini uluslararası standartlara göre onaylar.

9. Gözetim Denetimleri ve Sürekli İyileştirme

ISO 22301 Belgesi, alındıktan sonra işletmenin iş sürekliliği yönetim sistemini sürekli iyileştirmesi gerekir. Belge genellikle üç yıl geçerlidir, ancak bu süre zarfında yıllık gözetim denetimleri yapılır. Gözetim denetimleri, sistemin etkinliğini kontrol eder. Üç yılın sonunda yeniden denetim yapılarak belge yenilenir.

ISO 22301 Belgesi almak, işletmelerin kriz durumlarında operasyonel kesintiler yaşamadan iş sürekliliğini sağlayabilmesi açısından kritik öneme sahiptir. Bu belgeyi almak isteyen işletmeler, sistemlerini düzenleyerek uluslararası standartlara uygun hale getirmeli, belgelendirme sürecini başarılı şekilde tamamlamalıdır.