ISO 22000:2018 Maddeleri Neler?
ISO 22000:2018 maddeleri ve dokumanları nelerdir Hangi madde için hangi dokumante edilmil bilgi gerekir. ISO 22000 Belgesi, gıda güvenliği yönetim sistemlerinin uluslararası standartlara uygun olmasını sağlar. Bu standart, işletmelerin gıda güvenliği risklerini etkin bir şekilde yönetmesine yardımcı olur. ISO 22000 Belgesi almak isteyen işletmelerin, bu standardın tüm ana ve alt maddelerine uygun hareket etmesi gerekir. Her madde için gerekli olan dokümante edilmiş bilgi, işletmenin süreçlerinin izlenebilirliğini ve sürdürülebilirliğini sağlar. Aşağıda ISO 22000:2018 standardının tüm maddeleri ve bu maddeleri karşılamak için gerekli dokümantasyon detayları verilmiştir.
1. Kapsam (Madde 1)
Bu madde, ISO 22000:2018 Belgesi nin hangi tür işletmelere uygulanabileceğini açıklar. Gıda zincirinde yer alan her türlü işletme, bu standardı uygulayabilir. Bu maddeyi karşılamak için işletmenin kapsamını tanımlayan bir dokümante edilmiş bilgi gereklidir. Örneğin, işletmenin hangi gıda ürünlerini ürettiği ve hangi aşamalarda bu ürünleri işlediği tanımlanmalıdır.
2. Atıf Yapılan Standartlar (Madde 2)
ISO 22000 Belgesi için temel alınan diğer standartların tanımlanması bu madde ile yapılır. İşletmelerin bu maddede belirtilen diğer standartlara uygun çalıştığını gösteren referans belgeleri oluşturması gerekir.
3. Terimler ve Tanımlar (Madde 3)
ISO 22000:2018 standardında kullanılan terimlerin ve tanımların açıklamaları bu maddede yer alır. İşletmeler, bu terimleri kendi süreçlerinde nasıl uyguladıklarına dair açıklamaları içeren bir doküman hazırlamalıdır. Örneğin, "Kritik Kontrol Noktası (CCP)" teriminin işletme içindeki tanımı ve uygulaması dokümante edilmelidir.
4. Organizasyonun Bağlamı (Madde 4)
4.1 İşletmenin Bağlamı
İşletme, iç ve dış bağlamını analiz etmelidir. Bu analiz, işletmenin gıda güvenliği yönetim sistemini etkileyen faktörleri belirler. Gerekli dokümantasyon, işletmenin faaliyet gösterdiği sektör, pazar, paydaşlar ve yasal düzenlemelere ilişkin bir analiz belgesidir.
4.2 İlgili Tarafların Beklentileri
İşletmenin gıda güvenliği yönetim sistemi ile ilgilenen tarafların beklentilerini anlaması gerekir. Gıda güvenliği ile ilgili paydaş analizleri bu maddeyi karşılamak için gerekli olan dokümanlardır.
4.3 Gıda Güvenliği Yönetim Sisteminin Kapsamı
İşletme, gıda güvenliği yönetim sisteminin kapsamını tanımlamalıdır. Bu kapsam, işletmenin hangi süreçleri ve ürünleri kapsadığını açıklar. Kapsam belgesi, bu maddeyi karşılamak için hazırlanmalıdır.
4.4 Gıda Güvenliği Yönetim Sistemi ve Süreçler
İşletmenin tüm süreçleri ve bu süreçlerin nasıl kontrol edileceği tanımlanmalıdır. Gıda güvenliği yönetim sisteminin işleyişi ile ilgili süreçlerin tanımlandığı bir süreç haritası hazırlanmalıdır.
5. Liderlik (Madde 5)
5.1 Liderlik ve Taahhüt
Üst yönetim, gıda güvenliği yönetim sistemine olan bağlılığını göstermelidir. Yönetim tarafından hazırlanan gıda güvenliği taahhüt mektubu bu maddeyi karşılayacak temel dokümandır.
5.2 Gıda Güvenliği Politikası
İşletmenin gıda güvenliği politikası açık ve net bir şekilde belirlenmelidir. Gıda güvenliği politikası belgesi, bu maddeyi karşılamak için hazırlanmalıdır. Bu politika, işletmenin gıda güvenliğine dair taahhütlerini ve hedeflerini içermelidir.
5.3 Organizasyonel Roller ve Sorumluluklar
Gıda güvenliği yönetim sistemi içinde her bireyin rolü ve sorumlulukları belirlenmelidir. Sorumluluk matrisi veya organizasyon şeması, bu madde için gerekli olan dokümantasyondur.
6. Planlama (Madde 6)
6.1 Risk ve Fırsatların Değerlendirilmesi
İşletme, ISO 22000 gıda güvenliği risklerini ve fırsatlarını değerlendirmelidir. Risk analiz raporu ve fırsat değerlendirme raporu bu maddeyi karşılayacak belgeler arasındadır.
6.2 Gıda Güvenliği Hedefleri
İşletme, gıda güvenliği ile ilgili spesifik hedefler belirlemelidir. Hedefler SMART (Spesifik, Ölçülebilir, Ulaşılabilir, Gerçekçi ve Zaman Sınırlı) olmalıdır. Hedef belirleme dokümanları bu madde için gereklidir.
6.3 Değişikliklerin Planlanması
ISO 22000 Gıda güvenliği yönetim sisteminde yapılacak değişiklikler dikkatle planlanmalıdır. Değişiklik planlama dokümanları, bu maddeyi karşılamak için gereklidir.
7. Destek (Madde 7)
7.1 Kaynaklar
Gıda güvenliği yönetim sistemi ıso 22000 belgesi için gerekli kaynaklar sağlanmalıdır. Kaynak planlama belgeleri ve bütçe dokümanları bu maddeyi karşılar.
7.2 Yetkinlik
Çalışanların gıda güvenliği yönetim sistemi ile ilgili yetkinliklere sahip olması gereklidir. Eğitim planları ve yetkinlik değerlendirme raporları bu madde için gereklidir.
7.3 Farkındalık
Çalışanlar, ISO 22000 gıda güvenliği konusunda farkındalığa sahip olmalıdır. Farkındalık artırma etkinlikleri ve kampanyalar ile ilgili dokümanlar hazırlanmalıdır.
7.4 İletişim
ISO 22000 Gıda güvenliği ile ilgili iç ve dış iletişim süreçleri belirlenmelidir. İletişim planları bu maddeyi karşılamak için gereklidir.
7.5 Dokümante Edilmiş Bilgi
Gıda güvenliği yönetim sistemi ile ilgili tüm süreçlerin ve politikaların yazılı hale getirilmesi gerekir. Doküman kontrol prosedürü, bu madde için gerekli olan belgedir.
8. Operasyon (Madde 8)
8.1 Operasyonel Planlama ve Kontrol
İşletme, gıda güvenliği süreçlerini etkin bir şekilde planlamalı ve kontrol etmelidir. Operasyon kontrol planları bu maddeyi karşılar.
8.2 Ön Gereksinim Programları (OGP)
ISO 22000 Gıda güvenliğini sağlamak amacıyla işletmede gerekli olan ön gereksinim programları uygulanmalıdır. PRP dokümantasyonu bu maddeyi karşılar.
8.3 Tehlike Analizi
Gıda güvenliği risklerini belirlemek ve kontrol etmek amacıyla tehlike analizi yapılmalıdır. HACCP planları bu madde için gereklidir.
8.4 Kritik Kontrol Noktalarının (CCP) Belirlenmesi
Kritik kontrol noktalarının belirlenmesi ve izlenmesi gerekir. Kritik kontrol noktaları izleme planları bu madde için gereklidir.
8.5 Doğrulama ve Geçersiz Kılma
Doğrulama süreçleri ile kritik kontrol noktalarının etkinliği kontrol edilmelidir. Doğrulama raporları bu maddeyi karşılar.
8.6 Ürün İzlenebilirliği
Gıda zinciri boyunca ürünlerin izlenebilirliği sağlanmalıdır. İzlenebilirlik raporları bu madde için gereklidir.
8.7 Uygunsuzlukların Yönetimi
Kritik kontrol noktalarında meydana gelen uygunsuzlukların yönetimi sağlanmalıdır. Uygunsuzluk yönetim planları bu madde için gereklidir.
8.8 Acil Durum Planları
Acil durumlar karşısında nasıl hareket edileceği belirlenmelidir. Acil durum planları bu maddeyi karşılamak için gereklidir.
9. Performans Değerlendirme (Madde 9)
9.1 İzleme ve Ölçme
ISO 22000 Gıda güvenliği yönetim sistemi performansının izlenmesi gerekir. İzleme ve ölçme raporları bu maddeyi karşılar.
9.2 İç Denetim
İç denetim, gıda güvenliği yönetim sisteminin etkinliğini değerlendirmek için yapılmalıdır. İç denetim planları ve sonuç raporları bu maddeyi karşılamak için gereklidir.
9.3 Yönetim Gözden Geçirme
Üst yönetim, gıda güvenliği yönetim sistemini düzenli olarak gözden geçirmelidir. Yönetim gözden geçirme toplantıları ve bunların sonuçları raporlanmalıdır. Yönetim Gözden Geçirme Raporları bu maddeyi karşılayacak ana dokümanlardır. Bu raporlarda sistemin performansı, hedeflere ulaşılıp ulaşılmadığı ve iyileştirme fırsatları yer almalıdır.
10. İyileştirme (Madde 10)
10.1 Genel İyileştirme
ISO 22000 Gıda güvenliği yönetim sisteminin sürekli olarak iyileştirilmesi gerekir. İyileştirme planları ve bu doğrultuda yapılan faaliyetler dokümante edilmelidir. Bu madde için hazırlanacak belgeler, sistemdeki eksikliklerin nasıl giderileceğini ve süreçlerin nasıl daha etkili hale getirileceğini açıklar.
10.2 Uygunsuzluk ve Düzeltici Faaliyetler
Gıda güvenliği sisteminde ortaya çıkan uygunsuzlukların nasıl yönetileceği ve düzeltici faaliyetlerin nasıl uygulanacağı belirlenmelidir. Düzeltici faaliyet raporları ve uygunsuzluk yönetim planları bu maddeyi karşılayan ana dokümanlardır.
10.3 Sürekli İyileştirme
ISO 22000 Belgesi almak isteyen işletmeler, sürekli iyileştirme kültürünü benimsemelidir. Bu madde, işletmenin süreçlerini sürekli izleyerek iyileştirme faaliyetlerini belirlemesini zorunlu kılar. İyileştirme döngüsü dökümante edilmeli ve süreçlerdeki gelişmeler izlenmelidir.
Gerekli Dokümantasyon
ISO 22000:2018 Belgesi almak isteyen işletmelerin, tüm maddeleri karşılamak için gerekli dokümantasyonu eksiksiz hazırlaması gerekir. İşte bu süreçleri destekleyen bazı önemli doküman örnekleri:
- Gıda Güvenliği Politikası: İşletmenin gıda güvenliği ile ilgili temel prensiplerini ve taahhütlerini açıklar.
- HACCP Planları: Gıda güvenliği risklerini analiz eden ve kritik kontrol noktalarını belirleyen dokümanlardır.
- PRP (Ön Gereksinim Programları) Planları: Gıda güvenliği tehlikelerinin kontrol altına alınması için gerekli hijyen ve altyapı gereksinimlerini belirler.
- İzlenebilirlik Planları: Ürünlerin üretimden tüketime kadar izlenmesini sağlayan süreçleri tanımlar.
- İç Denetim Raporları: Sistemin etkinliğini kontrol etmek amacıyla yapılan iç denetim sonuçlarını içerir.
- Düzeltici Faaliyet Raporları: Uygunsuzlukların nasıl yönetildiğini ve düzeltici faaliyetlerin nasıl uygulandığını gösterir.
- Yönetim Gözden Geçirme Raporları: Üst yönetimin gıda güvenliği yönetim sistemini nasıl değerlendirdiğini ve iyileştirme önerilerini içerir.
ISO 22000:2018 Belgesi almak için bu dokümanlar eksiksiz hazırlanmalı ve sürekli güncel tutulmalıdır. Belgelendirme süreci, bu dokümanların doğruluğu ve sistemin etkinliği ile doğrudan ilişkilidir.
ISO 22000:2018 standardı, gıda güvenliği yönetim sistemini kuran işletmelere uluslararası standartlara uygun bir yapı sunar. ISO 22000 Belgesi almak, işletmenin gıda güvenliği risklerini etkin bir şekilde yönetmesini sağlar. Bu süreçte her bir maddeyi karşılamak için gerekli dokümantasyonun hazırlanması, işletmenin belgelendirme denetiminden başarıyla geçmesini ve gıda güvenliği konusunda güvenilirliğini artırmasını sağlar.